Als je van koken en bakken houdt, ligt er in jouw keuken vast wel een rol bakpapier. Het is veelzijdig en biedt gemak. Je hoeft bakblikken niet meer schoon te maken, ze blijven langer mooi en de tijd die je nodig hebt om alles op te ruimen is tot nul gereduceerd. Toch is bakpapier niet overal geschikt voor en loop je wel eens tegen vragen aan. Kun je bakpapier bijvoorbeeld altijd in een hete oven gebruiken? En wat is dan de maximale temperatuur?
Kan bakpapier in de oven?
Natuurlijk kun je bakpapier in de oven gebruiken. De naam zegt het immers al: het is bedoeld om mee te bakken. De meeste soorten bakpapier zijn ovenbestendig tot 220 graden, maar op de verpakking kun je exact zien wat de temperatuurlimiet is. Wel moet je voorkomen dat je bakpapier gebruikt in de buurt van open vuur. En ook tijdens het braden van vlees kun je beter geen bakpapier gebruiken, omdat dit vlam kan vatten.
Als bakpapier te heet wordt, kan het bruin worden, omkrullen en zelfs verbranden. Dit gebeurt vooral als het in aanraking komt met open vuur of de verwarmingselementen van een oven. In de meeste andere apparaten zoals de airfryer is bakpapier veilig te gebruiken, zolang het binnen de aanbevolen temperatuur blijft. Zo kun je het bijvoorbeeld gebruiken in de magnetron, om te voorkomen dat de binnenkant van het apparaat vies wordt door spetters.
Waar is bakpapier van gemaakt?
Bakpapier is meestal plantaardig en gemaakt van houtpulp of katoenvezels. Het is vaak gecoat met een dun laagje siliconen om het hitte- en vochtbestendig te maken en om het een anti-aanbakfunctie te geven. De meeste bakpapier is ongebleekt, maar er is ook gebleekt (wit) bakpapier.
Let op dat de coating ook PFAS kan bevatten, stoffen die chemisch onafbreekbaar zijn en die een groot probleem vormen in de natuur. Fabrikanten gebruiken dergelijke per- en polyfluoralkylstoffen om te zorgen voor het anti-aanbakeffect. Bij normaal gebruik hoef je niet bang te zijn dat deze giftige stoffen in je eten komen, maar als je bakpapier gebruikt boven de aanbevolen temperatuur, dan kan de coating afbreken. Er zijn ook fabrikanten die PFAS-vrije alternatieven aanbieden. Staat er op de verpakking dat het bakpapier composteerbaar is, dan zal er geen PFAS in zitten.
Hoe je bakpapier gebruikt bij het koken en bakken
Bakpapier is er in twee varianten: voorgesneden vellen of een lange rol die je zelf moet afscheuren. Je legt ze op een bakblik om gemakkelijk koekjes en gebak te kunnen bakken, zonder extra olie of vet. Het bespaart ook tijd, omdat je de bakplaat niet hoeft in te vetten. Toch zijn er momenten dat je wel olie gebruikt, bijvoorbeeld bij een tray bake: die wordt lekkerder als je de groenten bedekt met olie om te roosteren. Vettere voedingswaren zoals bacon kun je meteen op het papier leggen, zonder dat er extra vet aan te pas komt.
Tijdens het koken helpt bakpapier om gerechten gelijkmatig te verwarmen. Het verspreidt hitte, waardoor je minder last hebt van warme en koude plekken in de pan of bakvorm. De dunne luchtlaag die ontstaat tussen de pan en het bakpapier zorgt ervoor dat je gerecht overal dezelfde temperatuur houdt, zodat je een gelijkmatige bruining krijgt.
Een speciale toepassing is om vis, vlees en groente te wikkelen in een papillotte. Dit versterkt de smaak, terwijl je het vocht vasthoudt. De inhoud van het pakketje wordt door stomen gelijkmatig verhit.
Je kunt bakpapier ook gebruiken bij het invriezen: leg velletjes bakpapier tussen stukken vlees of vis, zodat ze niet aan elkaar vastvriezen. Je kunt ze dan gemakkelijk uit de diepvries pakken, ook als je maar één portie nodig hebt.
Natuurlijk kun je bakpapier ook gebruiken om je cakevorm of taartvorm te bekleden. De taart bakt niet aan, is gemakkelijker uit de vorm te halen en is gemakkelijk op te tillen.
Wanneer geen bakpapier?
Er zijn andere materialen die je in de keuken kunt gebruiken, zoals aluminiumfolie, waspapier en huishoudfolie.
Aluminiumfolie is duurzaam en warmtegeleidend, dus je kunt het het gebruiken bij het koken en bakken op hogere temperaturen. Aluminiumfolie geleidt de hitte intenser, waardoor het beter is om voedsel krokant te maken of stoom vast te houden. Kortom: bij hogere temperaturen in de oven of barbecue is aluminiumfolie veel geschikter dan bakpapier. Je kunt de folie ook gebruiken om boterhammen in te verpakken, maar daarvoor is waspapier geschikter.
Waspapier, wax paper of gewaxt papier lijkt op bakpapier, maar is bedoeld als inpakpapier voor kaas, vis en vlees. Soms krijg je dit nog steeds als je vleeswaren of kaas koopt. Het is gemaakt van zuivere cellulose en is bedekt met was. Op die manier houdt het je voedsel vers en is veel beter en betrouwbaarder dan verpakkingspapier dat met plasticfolie is bedekt. Waspapier is vetvrij, maar gebruik het niet in de oven! Waspapier smelt en rookt als het wordt verwarmd. Je kunt het wel gebruiken voor het inpakken van boterhammen, het uitrollen van deeg of om tussen voedingswaren te leggen, zodat ze niet aan elkaar gaan kleven. Ook is waspapier erg handig om een bak ijs af te dekken, zodat er geen vriesbrand ontstaat.
Huishoudfolie of plasticfolie is absoluut niet geschikt om in de oven te gebruiken. Het zachte plastic wordt zacht en kan smelten, zoals je misschien wel eens gemerkt hebt als je een maaltijd wilde opwarmen in de magnetron. Als je er een stuk plasticfolie met gaatjes overheen spant, zul je merken dat het plastic zacht is geworden. Er is speciale magnetronfolie die daar minder last van heeft.