Grote gietijzeren braadpannen worden in het buitenland vaak Dutch Oven genoemd. Maar waarom heet het zo? Bij de langzaam gegaarde stoofgerechten die je met zo’n Dutch Oven maakt denk je niet snel aan de Nederlandse keuken. En merken zoals Le Creuset en Staub komen ook niet uit Nederland. Het lijkt niet eens op een oven.
Dutch Oven
Een Dutch Oven is een gietijzeren pan met een dikke wand. Vaak zijn ze bedekt met emaille of keramiek. In het Nederlands spreken we meestal over een braadpan en dat is ook waar je de pan meestal voor gebruikt: het braden van vlees. Je kunt er echter ook soep, stoofschotels, ovengerechten en allerlei andere gerechten mee maken. Natuurlijk kun je er ook gewoon pasta in koken. En wil je je gerecht nog wat laten nagaren, dan zet je de complete pan in de oven, zonder dat je bang hoeft te zijn dat de handvaten smelten. De pannen zijn verkrijgbaar in allerlei vrolijke kleurtjes, maar dat verklaart nog steeds niet waarom het ‘Dutch Oven’ wordt genoemd.
Volgens Le Creuset komt de techniek voor het maken van gietijzeren pannen in mallen inderdaad uit Nederland. Traditioneel waren de mallen van klei, maar de Nederlanders ontwikkelden in de 17e eeuw een techniek om mallen van zand te gebruiken. Dit zorgde voor een gladdere afwerking en maakte het geschikt voor de productie van ijzeren potten en pannen, zoals de ketels om boven open vuur te gebruiken.
De oorsprong van Dutch Oven
Eén van de verhalen is te lezen in het boek ‘Dutch Ovens Chronicled’ van John G. Ragsdale. In 1704 zou de Engelsman Abraham Darby naar de lage landen zijn gereisd om te kijken hoe de Hollanders pannen maakten. Hij zag de methode met mallen van zand en nam het mee naar Engeland. Daar paste hij de methode aan en vroeg er op 1708 patent op aan. Darby produceerde al snel grote aantallen potten en pannen in Coalbrookdale. Later die eeuw werden ze al over de hele wereld verkocht, tot in de Verenigde Staten. De potten en pannen kregen namen als ‘bean pot’, ‘dinner pot’ en ‘stew pot’ of een lokale naam, maar ook dit verklaart nog steeds niet waarom de braadpannen uiteindelijk ‘Dutch Oven’ genoemd zouden worden.
Dutch Oven als handelswaar
In het boek ‘Complete Book of Dutch Ovens’ van J. Wayne Fears staat een andere verklaring: de Hollanders zouden met de ijzeren pannen naar de koloniën zijn gereisd, waar ze werden verkocht. Vandaar de naam.
Le Creuset begon pas in je jaren 1920 met het maken van pannen in Frankrijk. De Franse keuken maakte een revolutie door, onder andere dankzij Escoffier. Er ontstond behoefte aan traditioneel plattelandsvoedsel zoals boeuf bourguignon en coq au vin. De pannen waren daar ideaal voor, dankzij de niet-poreuze binnenkant van emaille, waardoor ze gemakkelijk schoon te maken waren. Ook hoefde je het ijzer niet te behandelen voor gebruik. De eerste modellen werden gebruikt boven lopen vuur, terwijl ze tegenwoordig gewoon op een inductieplaat kunnen worden gezet – want ook daar zijn ze geschikt voor.
Le Creuset houdt vast aan de theorie dat ze zijn vernoemd naar de Nederlandse productiewijze met mallen van zand. Ze gebruiken die methode nog steeds bij het maken van de pannen. Je hebt er een leven lang plezier van, maar echt goedkoop zijn ze niet: een Le Creuset Signature pan van 28 cm diameter kost rond de 350 euro. Een model met lichtgewicht plaatstalen deksel is echter veel goedkoper: je vind ze al voor 100 euro in de winkel.